Coimbra
Tekst en foto's: Arie van der Zalm
Reistijd: april 2011

Portugal

We gaan vandaag vanaf de camping even buiten Gala-Figuera de Foz naar Coimbra, de universiteitsstad van Portugal. De "Universidade Velha" is vanaf 1540 ondergebracht in een voormalig koninklijk paleis. De mooiste en de prachtigste ruimte van de universiteit is zeker de in 1724 gebouwde bibliotheek, de "Biblioteca Joanina", waar rijkelijk gebruik gemaakt is van dure houtsoorten, voorzien van barok houtsnijwerk.

Coimbra is een stad en gemeente in Portugal en de hoofdplaats van het gewest Centro, het subgewest Baixo Mondego en het district Coimbra. De gemeente Coimbra behoort met een bevolking van rond 138.096 inwoners, van wie er ongeveer 100.000 binnen de eigenlijke stadsgrenzen wonen, tot de grootste gemeenten van het land. De universiteit van Coimbra is één van de oudste van Europa. Net als Lissabon is ook Coimbra tegen een rivieroever gebouwd, en wel tegen de Rio Mondego. De hoogteverschillen tussen de bovenstad en de benedenstad zijn aanzienlijk en dat is goed te voelen in onze benen na een paar uur slenteren door de stad.
 

Coimbra was achthonderd jaar geleden de hoofdstad van Portugal en vier jaar de culturele hoofdstad van Europa. Coimbra heeft heel veel te bieden: prachtige vergezichten, verborgen historische schatten, botanische tuinen en niet te vergeten de intieme fadoclubs en het gruwelijkste liefdesdrama uit de West-Europese geschiedenis.
 

Op de plaats van het huidige Coimbra stichtten de Romeinen een nederzetting met de naam Aeminium. Uit de Romeinse periode resten nog een aquaduct en een cryptoporticus, dat ooit het fundament van een forum vormde. Toen de nabijgelegen nederzetting Coímbriga in de vijfde eeuw door de Sueben werd binnengevallen, nam Aeminium zowel de naam als de bisschopszetel over van die plaats.

Coimbra ziet er een beetje oud en afgeleefd uit en dat bedoelen wij eigenlijk niet eens slecht. Coimbra is als een oude dame die haar rimpels niet wil laten wegwerken. Deze rimpels zijn als littekens van een florissant verleden en deze rimpels worden natuurlijk met trots gedragen. Je ziet hier dan ook dingen die elders in Europa onmogelijk zijn.
 

De Westgoten noemden de stad Emínio en verloren deze rond 711 aan de moslims van Al-Andalus. Alfons III van Asturië veroverde de stad (Kulūmriyya) in 871. De stad werd zodoende onderdeel van het Koninkrijk Asturië en werd een graafschap onder Hermenegildo Mendes. In 987 veroverde Al-Mansur Ibn Abi Aamir de stad. Op 9 juli 1064 wist Ferdinand I van Castilië de stad, na een beleg van zes maanden, opnieuw op de moslims in te nemen. Hij benoemde de Mozarabische Sesnando Davides als bestuurder van de stad. In 1117 viel de stad kortstondig aan emir Ali ibn Yusuf. In 1139 werd Coimbra door Afonso Henriques, Portugals eerste koning, benoemd tot hoofdstad, een positie die de stad tot 1255 zou behouden. De universiteit van Coimbra werd opgericht in 1290 in Lissabon. In 1308 werd de universiteit verplaatst naar Coimbra, om na enkele verhuizingen vanaf 1537 definitief in de stad te blijven.

De oudste gebouwen van de universiteit staan rond een pleintje, nou ja pleintje: een braakliggend grondstuk. Daar proberen ze nu wat van te maken.
 

Met hogedrukreinigers werd Coimbra in 2003 klaargestoomd om culturele hoofdstad van Europa te zijn. En nu willen ze het historische stadsdeel van Coimbra op de werelderfgoedlijst van UNESCO krijgen. Maar dan zal er toch wat meer moeten gebeuren dan een grote opsmukbeurt.

Coimbra is één groot doolhof en de kortste weg tussen twee punten gaat via zes straten, twintig verschillende trappen en dan nog zeven haakse bochten. De bovenstad is niet alleen een doolhof, de wegen naar de bovenstad zijn ook allemaal even steil. Het hoogteverschil is amper 150 meter, maar dit gaat via steegjes van enkele honderden meters lang. Daardoor krijg je stijgingen van 20 tot 30% en waar het nog steiler is, helpen de trappen om het hoogteverschil te overbruggen. Deze heuvel is geplaveid met stenen en kasseien, je vraagt je af waarom hier geen voorjaarsklassieker gehouden wordt. Hier in Coimbra vind je de Ardeense hellingen, de Vlaamse heuvels en de kasseien van Parijs-Roubaix op een en dezelfde heuvel.

De prachtige bovenstad ligt rond de oude universiteitsgebouwen, een indrukwekkend aquaduct, de oude kathedraal en de nieuwe kathedraal. Waarbij de oude kathedraal bijna net zo oud is als de nieuwe kathedraal. Nadat wij de 2 kathedralen, het aquaduct en de universiteit en nog geen 1% van de wirwar van steegjes en trappen gezien hebben, willen wij weer terug naar de benedenstad. Wij verdwalen prompt en na 3 keer gevraagd te hebben en 3 keer in een andere richting te zijn gestuurd, gaan wij bij een bushalte staan en nemen de bus naar het station.
 

De benedenstad is ook een doolhof en doet voor de bovenstad niet onder, maar hier zonder trappen en stijgingen. Zo slenteren wij door de steegjes die ook honderd jaar of ouder zijn. Ten westen van de winkelstraat - Rua Visconde da Luz - vind je de cafés, de terrasjes en restaurantjes. Dat heeft als voordeel dat je hier niet om komt van honger en dorst als je hier verdwaald bent. In het verlengde van de winkelstraat ligt Praça 8 de Maio en de kerk van Santa Cruz welke zeker een bezoek waard is. Maar rechts van de kerk, ja zelfs in een deel van de kerk ligt het prachtige historische café-restaurant Santa Cruz. De inrichting bestaat uit kerkstoelen, biechtstoelen, kerkmuziek etc. etc. Een wel heel ongewoonlijk horecabedrijf en dit is zeker een bezoekje waard. Achter de kerk ligt de Jardim do Manga, een pleintje met een monumentale fontein. Je vindt het op de weg van de kerk naar het klooster van Santa Cruz. De Jardim do Manga dateert uit de 16de eeuw.
 

Coimbra heeft een rijke culturele geschiedenis, historische gebouwen, een middeleeuws stadscentrum, winkelstraten, pleintjes en terrassen, en fadoclubs om zalig in weg te mijmeren. Fado is volksmuziek en komt in intieme kroegjes beter tot zijn recht. De fado uit Coimbra is héél traditioneel en aan regels gebonden. Fado kan er alleen door mannen gezongen geworden, de teksten kunnen alleen over verloren of onbereikbare liefdes gaan en de zang mag alleen begeleid worden door gitaren.
 

Eén van Europa’s grootste liefdesdrama’s speelde zich hier in Coimbra af. Prins Pedro was tegen zijn wil en onder druk van zijn vader getrouwd met Costança, maar hij hield er een minnares op na: Inês de Castro. Zijn vader wist dat en liet, in 1355, Inês onthoofden. Toen enkele jaren later zowel Costança als zijn vader aan hun eind gekomen waren en Pedro zélf koning was, stelde hij orde op zaken. Hij liet het gebalsemde lichaam van Inês de Castro naar Coimbra brengen, zette het twee jaar oude lijk een kroon op het hoofd en kroonde Inês tot koningin. De hoflieden moesten haar eer betuigen en haar hand kussen. Pedro zelf zocht ondertussen de moordenaars van Inês op en liet hun hart uit hun lijf verwijderen en daarna tentoonstellen aan het volk, zodat iedereen kon zien dat het harteloze mensen waren. Nu ja, de bijnaam “Pedro de Wrede” moet je verdienen, natuurlijk.

Ten zuiden van de oude stad ligt de "Jardim Botanico", een prachtige tuin aangelegd in de tweede helft van de 18e eeuw. Ongeveer 15 km zuidelijk van de stad liggen de best bewaarde Romeinse ruïnes van Portugal in Conimbriga.
 

Nadat wij moe en met dikke voeten weer onder bij de rivier aangekomen zijn en de auto gevonden hebben, geven wij de man die op onze auto heeft gespast een fooi en gaan weer richting camping. Dit was een dag die je zeker niet zo snel vergeet.

Verder naar Lissabon

Bron historie Coimbra: Wikipedia